Daar zit je dan met je goeie voornemens. Je wilt het kind betrekken bij wat er gebeurt en bent benieuwd naar hoe hij zijn situatie beleeft. Je wilt hem graag de gelegenheid geven om daarover te vertellen. Maar zijn ouders willen pertinent niet dat je met hun kind(eren) spreekt. Wat nu?
Tijdens de trainingen die ik geef, hoor ik van professionals dat hen dit regelmatig overkomt. Een lastige situatie, die niet altijd op te lossen is. Maar het is altijd de moeite waard om het toch te proberen. Deze tips kunnen daarbij helpen:
- Introduceer kindgesprekken vroegtijdig en luchtig. Al tijdens je eerste contact met ouders kun je vertellen wat jullie taak of werkwijze is: we zijn verantwoordelijk voor (de veiligheid van) iedereen in dit gezin. We willen dat het met jullie allemaal goed/ beter gaat, vandaar dat we (nu en dan) met iedereen praten.
- Neem de weerstand serieus. Meestal zit hier angst of een andere emotie onder. Erken deze en vraag erop door. Laat daarbij je agenda even helemaal los, zodat je echt openstaat voor de bezwaren van de ouder(s).
- Ondertitel je intenties. Leg uit wat de reden is dat je met het kind wilt praten. Neem angsten en bezwaren weg waar het kan. Bijvoorbeeld: ‘Uithuisplaatsing is op dit moment niet aan de orde. Het is juist onze bedoeling dat het met jullie samen, als gezin, weer beter gaat. Om dat voor elkaar te krijgen, wil ik ook graag van jullie kind horen hoe het met hem gaat en waar hij eventueel hulp bij wil.’
- Vertel wat het kan opleveren om met het kind te praten. Wanneer je ook met het kind spreekt, krijg je een (completer) beeld van hoe het kind zijn situatie beleeft en kun je daardoor het hele gezin beter helpen. Ook de ouders krijgen meer zicht op hoe het met het kind gaat. Daarnaast kan een gesprek met een kind eraan bijdragen dat het gesprek tussen ouder(s) en kind(eren) weer meer op gang komt. Voor het kind kan het fijn zijn dat iemand van buitenaf de tijd neemt voor zijn verhaal.
- Hou je aan de wet. De meeste hulpverleners hebben toestemming van ouders nodig voor een gesprek. In acute of (zeer) ernstige situaties kun je daar in overleg met Veilig Thuis van afwijken. Leg altijd vast wanneer en hoe je afwijkt van de wet. Als jeugdbeschermer, raadsonderzoeker of onderzoeker bij Veilig Thuis hoef je officieel niet altijd toestemming te hebben van de ouders om met het kind te spreken. Maar zonder toestemming wordt het voor het kind veel moeilijker om vrijuit met je te praten. Concentreer je in dat geval op hoe het met het kind gaat, in plaats van je met het kind te focussen op exacte feiten.
Als ouders niet willen dat je met hun kind praat, kunnen daar allerlei emoties en aannames achter schuilgaan. Neem de ouder serieus door daar ruimte voor te geven. In hoofdstuk 13 van het Praktijkboek praten met kinderen over kindermishandeling staan nog veel handvatten voor hoe je met ouders in gesprek gaat bij (signalen van) onveiligheid.
