Sommige kinderen die geweld of misbruik meemaken, krijgen expliciet te horen dat ze hier met niemand over mogen praten. In het geval van seksueel misbruik gaat dit vaak gepaard met dreigementen van de pleger. Dan is het voor kinderen extreem ingewikkeld om er iets over los te laten.
Kinderen delen dit soort geheimen meestal niet uit zichzelf. En ook niet zomaar als je ernaar vraagt. Dat kan frustrerend zijn: als je niet weet wat er aan de hand is, wordt het lastiger om het kind te helpen. Hoe ga je ermee om als je merkt dat een kind een geheim met zich meedraagt?
- Dwing het kind niet tot praten. Wees niet de zoveelste die het kind onder druk zet of zijn grenzen overschrijdt. Het is belangrijk dat het kind zich veilig bij je voelt. Zeker als je hem de ruimte wilt geven om je misschien later toch in vertrouwen te nemen.
- Spreek je intenties uit. Daarbij kun je expliciet laten merken dat je het kind niet onder druk zult zetten om te praten. Bijvoorbeeld: ‘Je hoeft me niets te vertellen wat je niet wilt vertellen. Je mág me alles vertellen. En ik zal altijd mijn best doen om je te helpen.’
- Bespreek het verschil tussen leuke en nare geheimen. Leuke geheimen mag je bewaren. Geheimen waar je je bang of verdrietig door voelt, mag je vertellen aan iemand die je vertrouwt, zodat die je kan helpen. Dit kun je overigens ook bespreken met kinderen die (nog) geen akelig geheim hebben!
- Leg uit waarom plegers kinderen dwingen om hun mond te houden. Dat doen ze omdat ze bang zijn om straf te krijgen: ze weten dat ze iets doen wat niet mag. Vertel het kind (nogmaals) dat hij nare geheimen altijd mag vertellen als hij dat wil. Ook als iemand anders tegen het kind heeft gezegd dat dat niet mag.
- Ontschuldig het kind en bied perspectief. Veel kinderen die met geweld en misbruik te maken hebben, denken dat het hun eigen schuld is. Leg het kind uit dat dit nooit zo is. Ook niet als je misschien iets hebt gedaan dat niet mocht of als je niks hebt gedaan om het te stoppen. Dan nog steeds mag niemand je pijn doen of bang maken. En als dat toch gebeurt, gaan we je helpen om te zorgen dat het stopt.
Bovenstaande tips geven zeker geen garantie op een onthulling door het kind. Soms is het voor kinderen nu eenmaal de veiligste optie om te zwijgen. Maar ook dan is het de moeite waard om deze dingen te bespreken: misschien plant je hiermee een zaadje bij het kind, waardoor hij nu of later toch durft te praten.
Als kinderen (nu) niet praten, maar je vermoed dat er wel problemen zijn, wijs het kind dan op de Kindertelefoon en op het Centrum Seksueel Geweld. Daar kan hij altijd zijn verhaal kwijt, zonder dat ze weten wie hij is.
