Gesprekken over onveiligheid in de thuissituatie kunnen erg moeilijk zijn voor kinderen. Loyaliteit, schuldgevoelens, schaamte, angst, verdriet en andere emoties maken deze gesprekken ingewikkeld en beladen. Ook is voor kinderen de setting van een één-op-één gesprek lang niet zo vanzelfsprekend als voor volwassenen. Tegenover elkaar zitten om te praten, kan voor kinderen heel ongemakkelijk aanvoelen.
Gelukkig zijn er allerlei manieren om jezelf en het kind hierbij te ondersteunen. Samen spelen of iets anders doen tijdens het praten kan afleiding en ontspanning bieden. Bepaalde hulpmiddelen kunnen helpen om gericht in gesprek te gaan over bepaalde zaken. Werken met hulpmiddelen: hoe pak je dat aan? Deze tips helpen je op weg:
- Bepaal het doel. Waarbij wil je een hulpmiddel inzetten? Wat wil je dat het oplevert? Op welk moment in het gesprek past dat het best? Een spelletje doen ter kennismaking is iets heel anders dan het verhelderen van zorgelijke signalen of het uitleggen van afspraken uit het veiligheidsplan.
- Maak een keuze. In de veelgebruikte methodiek van Signs of Safety wordt onder andere gebruik gemaakt van hulpmiddelen als De Drie Huizen, Words and Pictures en Het Veilige Huis. Daarnaast kunnen o.a. Mijn backpack, SocioCards of Het Vlaggensysteem ook ingezet worden bij gesprekken met kinderen en jongeren. Voor kinderen die te maken krijgen met veiligheidsafspraken kan het heel behulpzaam zijn om samen te werken in het Praatboek. Maar ook het (samen) lezen van een boekje of het bekijken van filmpjes kunnen helpen om een gesprek op gang te brengen. Als je weet met welk doel je een hulpmiddel inzet, kun je een gerichte keuze maken.
- Laat je trainen. Sommige hulpmiddelen, zoals een spelletje doen, samen spelen of het (voor)lezen van een specifiek boekje kun je vrij gemakkelijk zelf inzetten. Voor hulpmiddelen uit onder andere Signs of Safety en Het Vlaggensysteem is het nodig om eerst een training te volgen in de betreffende methodiek.
- Vergeet je gespreksvaardigheden niet. Hulpmiddelen doen hun werk niet vanzelf. Ze komen pas goed tot hun recht met behulp van de juiste grondhouding en gespreksmethodiek. In het Praktijkboek praten met kinderen over kindermishandeling (2019, Bohn Stafleu van Loghum) kun je daar alles over lezen.
- Een middel is geen doel! Het inzetten van hulpmiddelen kan, maar hoeft niet. Het hangt erg af van het soort gesprek, het kind en de context waarin je het gesprek voert in hoeverre een hulpmiddel van toegevoegde waarde is. Zet hulpmiddelen altijd weloverwogen en doelgericht in, anders schieten ze hun doel voorbij.
Wat is jouw ervaring met het inzetten van hulpmiddelen bij gesprekken met kinderen over kindermishandeling?
