Voor kinderen in een onveilige thuissituatie betekent de zomervakantie vaak juist méér dan minder stress. De veilige haven van school en vrienden valt grotendeels weg en ook wij als professionals die betrokken zijn bij een gezin gaan vaak een aantal weken met vakantie.
Juist als de vaste routines worden doorbroken, neemt in sommige gezinnen de spanning toe. Bovendien zijn gezinsleden tijdens vakanties vaak veel meer uren per dag bij elkaar. Dat kan zorgen voor meer escalaties en meer seksueel misbruik. Als er verwaarlozing speelt, wordt deze nu niet onderbroken door positieve aandacht van de meester of gezelligheid met vrienden. Kinderen die het thuis moeilijk hebben, voelen zich in de vakanties daardoor vaak extra eenzaam.
De coronaperiode is voor veel kinderen extra zwaar geweest. Begin juli 2021 verscheen het onderzoeksrapport van het Centrum Kinderhandel en Mensenhandel (CKM), met daarin de aangrijpende conclusie dat bij de seksuele uitbuiting van kinderen in coronatijd vaker de eigen (stief)ouders betrokken waren.
Natuurlijk kun je als professional niet 365 dagen per jaar beschikbaar zijn. Een juf is er nu eenmaal niet als de school dicht is en ook pleegzorgwerkers en jeugdbeschermers moeten nu en dan even bijtanken. Toch kun je ook in vakantieperiodes iets betekenen voor de kinderen waar je mee werkt:
- Ga op tijd in gesprek over de vakantie. Vraag eens aan een kind hoe hij aankijkt tegen de zomervakantie. Heeft hij er zin in? Hoe is het voor het kind als er straks geen school is? Hoe vindt hij het dat jij straks ook met vakantie bent? Wat heeft het kind nodig om de vakantie zo fijn mogelijk door te komen?
- Maak plannen voor plezier. Waar kijkt het kind naar uit deze vakantie? Welke dingen vindt het kind leuk om te doen? Waarvan gaan de dagen sneller? Wat wil het kind in elk geval doen in de vakantie en hoe gaat hij dat regelen?
- Maak plannen om adem te halen. Is er iemand waar het kind misschien een paar dagen kan logeren in de vakantie? Of, als het kind vindt dat hij thuis nodig is: is er iemand die af en toe kan komen helpen in het gezin?
- Organiseer steun. Maak een lijstje van mensen die het kind vertrouwt. Wie is wanneer beschikbaar of juist met vakantie? Kan het kind daar af en toe even spelen of zijn hart luchten? Een overzicht van activiteiten en beschikbare mensen in de vakantieweken kan houvast geven.
- Spreek af waar het kind terecht kan als dat nodig is. Wie is er bereikbaar als jij met vakantie bent? Wie kan het kind bellen uit zijn eigen netwerk als er wat aan de hand is? Welke afspraken kun je daarover maken met ouders en kind samen?
Voor de meeste kinderen is de vakantie gelukkig niet alleen maar ellende. Maar het kan wel een periode zijn die extra zwaar is en waarin het kind zich (nog meer) ongezien voelt. Extra aandacht hiervoor en concrete ideeën en afspraken voor tijdens de vakantie kunnen helpen. Heb je meer tips om kinderen te helpen de vakantie door te komen? Ik lees ze graag.
Meer lezen over hoe je in gesprek gaat met kinderen over hun onveilige thuissituatie? In het Praktijkboek praten met kinderen over kindermishandeling staan veel concrete handvatten en voorbeelden.
Dit blog is bijgewerkt op 9 juli 2021.
