Gesprekken met kinderen over hun onveilige thuissituatie kunnen verschillende functies hebben. Vaak heb je als professional bijvoorbeeld de taak om signalen te verhelderen. Ook kun je de taak hebben om in de gaten te houden hoe het ervoor staat met de veiligheid in het gezin. In zo’n geval verlopen gesprekken vaak heel doelgericht.
Naast het vervullen van je taak is het voor een kind vooral belangrijk dat hij een plek heeft waar hij zijn verhaal kwijt kan en waar hij serieus genomen wordt. Terwijl professionals, weliswaar ten behoeve van de veiligheid van het kind, vaak vooral druk zijn met de volwassenen, voelen kinderen zich niet altijd gezien. Daar kun je verandering in brengen, door nadrukkelijk een luisterend oor te bieden.
Hoe doe je dat, zonder je professionele taak uit het oog te verliezen?
- Neem de tijd. Wanneer je echt wilt weten wat er in een kind omgaat, helpt het als een kind merkt dat er geen tijdsdruk zit op het gesprek. Ga dan ook niet met zevenmijlslaarzen door het gesprek, maar volg het tempo van het kind.
- Laat je agenda los. Voer een gesprek met als doel om een luisterend oor te bieden. Niet jouw behoefte, maar die van het kind mag leidend zijn. Dus zet je reddersneigingen even opzij: er hoeft echt niet altijd meteen een oplossing te komen. Juist die echte aandacht voor hoe het kind zijn situatie beleeft, is voor het kind vaak uniek.
- Kom terug op wat er eerder is gebeurd of besproken. Wanneer een kind bijvoorbeeld recent in een pleeggezin is gaan wonen, vraag dan niet alleen hoe het gaat in zijn nieuwe thuis, maar vraag ook hoe het was om te horen dat het kind niet bij zijn ouder(s) kon blijven wonen. Vraag of het kind nog weleens moet denken aan het moment dat het thuis werd opgehaald. Vraag ook of het nog vragen heeft over het hoe en waarom.
- Vraag door op de beleving van het kind. Hoe is het voor hem om mee te maken wat hij meemaakt? Welke emoties komen daarbij kijken en hoe belastend ervaart het kind deze emoties? Laat hem vertellen waar hij van wakker ligt, waar hij zich schuldig over voelt, wat er wél fijn is thuis en van welke dingen hij blij of juist verdrietig wordt.
- Geef warmte. Een complimentje, een empathische opmerking, maar ook een knipoog of hand op de schouder kunnen steun geven, ook als je de situatie niet direct kunt veranderen.
Ook wanneer het je taak is om signalen van onveiligheid te verhelderen en in de gaten te houden, kun je ervoor kiezen om nu en dan een gesprekje te voeren dat níet gericht is op een oplossing of volgende stap. Of, wanneer je daar de ruimte niet voor hebt: probeer eens wat langer stil te staan bij het verhaal en de beleving van het kind dan je gewend bent, voordat je met het kind op zoek gaat naar oplossingen.
