Als je werkt met kinderen die te maken hebben met onveiligheid in de thuissituatie, kan dat veel van je vragen. Heftige verhalen die je mee naar huis neemt, verantwoordelijkheidsgevoel dat verder reikt dan wat je kunt doen, de zorgen die je hebt over een kind en de intense emoties van de ander die ook bij jezelf van alles losmaken, doen een beroep op jouw draagkracht.
Juist in tijden van crisis in de jeugdzorg en jeugdbescherming is het moeilijk om goed te blijven zorgen voor het werkelijke kapitaal van de organisatie: jij en je collega’s! En juist dat is essentieel om er echt te kunnen zijn voor kinderen en gezinnen die te maken hebben met veel stress.
Voor het oplossen van de problemen in de sector is enerzijds de politiek aan zet. Tegelijkertijd kun je als individu, als team en als organisatie ook heel veel doen om integer, zorgvuldig en vanuit je hart invulling te geven aan je professionele taak.
Ondertussen gaat het dagelijks werk door, met alle bijbehorende verhalen en emoties waarmee je wordt geconfronteerd. Om er hopelijk (een beetje) aan bij te dragen dat je niet (al te) chagrijnig wordt of zelfs afbrandt, maar om juist te doen en vol te houden waar je voor staat, deze tips*:
- Luister naar je behoeftes. Eten, drinken, rusten, aandacht, ontlading, ontspanning… Als je je bewust bent van je behoefte van dat moment, kun je ernaar handelen. Dat kan niet altijd meteen (tijdens een overleg kun je niet gaan slapen), maar je kunt dan wel zoeken naar het eerstvolgende moment waarop je wel aan je behoefte kunt beantwoorden (een powernap van 5 minuten schijnt overdag zelfs beter te werken dan een (paar) uur slaap).
- Neem mini-momentjes voor jezelf. Neem bijvoorbeeld éven afstand van de situatie door naar de wc te gaan, mediteer lopend op weg naar je vergadering, luister je favoriete muziek op de fiets of in de auto naar de volgende afspraak, heb tijdens het koffie halen volledige aandacht voor de handelingen die je doet, zodat je op dat moment nergens anders aan denkt, schrijf aan het eind van de dag iets positiefs op over de dag…
- Doe wat je anders nooit doet. Ben je geneigd om altijd maar dóór te gaan: neem dan juist bewust pauze. Doe je doorgaans alles alleen: vraag vaker hulp van een collega. Hou je je emoties liefst voor jezelf: deel ze met een ander. Schiet je altijd iedereen te hulp: hou je handen eens op je rug. Gefrustreerd door allerlei dingen waar je geen invloed op hebt? Richt je op zaken waar je wél invloed op hebt.
- Zoek een maatje. Zorg ervoor dat je je eigen verhaal en emoties kwijt kunt. Bij een fijne collega, je leidinggevende, werkbegeleider of de aandachtsfunctionaris kindermishandeling. Sta met elkaar stil bij de impact die de situatie op je heeft. Bedenk wat jij nodig hebt om te kunnen doen wat je moet doen.
- Deel de verantwoordelijkheid. Je hoeft het doorgaans niet alleen te doen. Sterker nog: in het geval van (vermoedens van) kindermishandeling is het juist van belang om de verantwoordelijkheid te delen met (interne en/of externe) collega’s. Gedeelde verantwoordelijkheid is gemakkelijker te dragen. Spreek altijd duidelijk af wie wat doet en wanneer en hou elkaar op de hoogte. In het beste geval kun je dan heel af en toe ook eens met vakantie 😉
*Deze tips zijn geen oplossingen voor stelselproblemen en personeelstekort, noch voor problemen in je team, je organisatie of je leven, maar zijn bedoeld om je mentale draagkracht te helpen (onder)houden. In hoofdstuk 14 van het Praktijkboek praten met kinderen over kindermishandeling kun je er meer over lezen.
Hoe zorg jij voor jezelf in een sector die het zwaar heeft en waar je steeds met indringende situaties en emoties te maken krijgt?
Dit blog is bijgewerkt in december 2022.
