Een gesprek met een kind over kindermishandeling is vaak voor beide partijen spannend. Kinderen vertellen niet gemakkelijk over wat er thuis gebeurt, uit schaamte, schuldgevoel, loyaliteit naar hun ouders of uit angst voor wat er gaat gebeuren als ze erover zouden vertellen.
Voor jou als professional kan zo’n gesprek ook spannend zijn. Je kunt allerlei twijfels ervaren, waardoor je het gesprek liever uitstelt: wat als ik het mis heb? Wat als ik het voor het kind juist erger maak door erover in gesprek te gaan? Wat als de ouders verhaal komen halen?
De spanning die je ervaart, zorgt ervoor dat je voornamelijk druk bent met jezelf. En dat gaat ten koste van het contact met het kind, terwijl het ervaren van contact juist van groot belang is voor een gevoel van veiligheid tijdens het gesprek. Als een kind zich niet veilig voelt, zal het doorgaans niet veel vertellen. Daarom mijn tips voor het maken van contact:
- Sta stil bij jezelf. Hoe zit je erbij? Welke gedachten schieten door je hoofd? Waar voel je eventuele spanning? Dit helpt je om in contact te komen met jezelf, zodat je vervolgens ruimte krijgt om contact te maken met het kind.
- Observeer het kind. Hoe zit het erbij? Welke signalen van spanning of ontspanning zie je in gedrag, lichaamshouding, mimiek? Kijk en luister bewust, zodat je je kunt afstemmen op het kind.
- Stel een open vraag. Voordat je begint aan het inhoudelijke deel van het gesprek, kun je contact maken door een vraag te stellen naar aanleiding van wat je ziet. Bijvoorbeeld: ‘Ik zie dat je steeds met je been wiebelt. Hoe voel je je?’
- Volg het tempo van het kind. Stel één vraag tegelijk, geef niet teveel info in één keer en leid een nieuwe wending aan het gesprek telkens even in. Let daarbij steeds op of het kind cognitief en emotioneel in staat is om je te volgen.
- Houd contact. Zorg ervoor dat je tijdens het hele gesprek aandacht houdt voor het kind zelf. Benoem gedrag en emoties die je opmerkt en vraag naar de mening en de gevoelens van het kind. Op die manier neem je het kind serieus en blijf je zoveel mogelijk afgestemd op het kind en zijn behoeftes van dat moment.
Contact maken gaat dus het beste als het je lukt om volledig ‘in het nu’ te zijn. Hoe blijf jij in het nu, tijdens een gesprek met een kind over kindermishandeling?
Meer lezen? In het Praktijkboek praten met kinderen over kindermishandeling vind je nog veel meer handvatten voor het maken van contact. Ook het Praatboek kan daarbij helpen, omdat je samen bezig bent met het bespreken en invullen van een bepaald stukje, in plaats van bijvoorbeeld veel tegelijk te willen bespreken.
Dit blog is bijgewerkt in maart 2022.
