Een tijdje geleden legde kindercorrespondent Tako Rietveld kort maar krachtig uit waarom we naar kinderen moeten luisteren: ‘omdat ze onderdeel zijn van de samenleving‘. Hij maakte de vergelijking met andere groepen, waarbij we ons die vraag toch ook niet stellen, zoals vrouwen of moslims.
Zo is het ook bij hulp en bescherming aan kinderen die te maken hebben met kindermishandeling: ze zijn nu eenmaal onderdeel van het gezin dat hulp nodig heeft.
In het onderzoek van Project Hebe vertelden kinderen dat het belangrijk voor ze is om serieus genomen te worden tijdens zo’n traject. Hieronder mijn tips voor hoe je dat vorm kunt geven tijdens gesprekken met kinderen:
- Kies voor een persoonlijke benadering. ‘Standaardkinderen’ bestaan niet. Neem de moeite om het kind te leren kennen. Luister en vraag door op behoeftes en wensen ten aanzien van het proces, de hulpverlening of beslissingen die genomen worden. Geef ruimte voor eigen inbreng. Bespreek met kinderen waar ze wel en geen invloed op hebben, wat de opties zijn en wat er met hun inbreng gebeurt of is gebeurd.
- Wees met je aandacht bij het kind. Wanneer het nodig is om aantekeningen te maken op papier of in de computer: vertel wat je doet en waarom en probeer daarnaast kinderen zoveel mogelijk aan te kijken, zodat ze merken dat je met hén bezig bent en je hun non-verbale signalen kunt oppikken.
- Dwing niet. Respecteer het als kinderen laten merken dat ze iets niet willen. Dwing niet tot praten, noch tot vertellen over détails van traumatische gebeurtenissen. Dwing niet om mee te gaan naar de andere ouder wanneer ze zich daar niet veilig bij voelen. Probeer de achterliggende emotie, waarom het kind iets niet wil, bespreekbaar te maken en ga daar respectvol mee om.
- Neem ook het gedrag van het kind serieus, zeker als praten (tijdelijk) niet lukt. Als het gedrag waarmee het kind communiceert heftig is (en de paniek dus groot), blijf dan kalm en laat het kind niet alleen. Vertel expliciet dat je er voor het kind bent, geef ruimte voor de emotie en (als het kind weer rustig is) voor de duiding ervan.
- Evalueer niet alleen met ouders en professionals, maar ook met het kind. Geef de wensen en behoeften van het kind een expliciete plek in het verslag of proces en evalueer daarop: in hoeverre lukt(e) het om daaraan tegemoet te komen? Wat vindt het kind daarvan? Vraag het kind ook om feedback.
Los van procedures, papieren rompslomp, de veelheid aan (overige) taken en verantwoordelijkheden, tijdsdruk en last but not least de belangen van de ouders en andere betrokkenen, hebben kinderen hun eigen beleving van de situatie en willen zij gehoord worden in wat zij belangrijk vinden. Laat kinderen merken dat je hen serieus neemt!
