Als je met kinderen praat, wil je het liefst positief blijven over de ouders. Maar dat kan niet altijd. Bijvoorbeeld als je aankondigt dat je bepaalde acties gaat nemen naar aanleiding van wat het kind vertelt over thuis. Dan is het belangrijk om transparant te zijn over waarom je dat doet.
Als geweld of verwaarlozing in de thuissituatie de aanleiding zijn voor de interventie die je doet, praat je impliciet ook over wat de ouders niet goed doen. Dat kan heel ingewikkeld zijn, want we weten hoe belangrijk het is om rekening te houden met de loyaliteit van kinderen naar hun ouders.
Hoe maak je bespreekbaar wat er niet goed gaat en waarom er verandering nodig is, zonder het kind nog verder in een loyaliteitsconflict te brengen? Deze tips kunnen daarbij helpen:
- Spreek de ‘maatschappelijke norm’ uit en laat je eigen oordeel achterwege. Benoem objectief waarom er dingen moeten veranderen: Het is lief dat je papa zoveel helpt, maar als je 12 bent, is het ook belangrijk dat er tijd overblijft voor school, hobby’s en vrienden. Of: Als kinderen zulke erge ruzies meemaken, kunnen ze daar bang van worden en er heel lang last van houden.
- Spreek uit dat je kind én ouders wilt helpen om te zorgen dat het beter gaat. Ik wil heel graag dat het beter gaat met jou en met je moeder. Ik denk dat dat niet vanzelf gaat lukken. Daar wil ik jullie graag bij helpen.
- Spreek respectvol over de ouders. Als je objectief bespreekt wat er moet veranderen aan de situatie, probeer je dat te doen zonder de ouders af te keuren. Zet je professionele liefde aan en ga ervan uit dat alle betrokkenen hun best doen (meestal is dat ook zo).
- Geef aandacht aan de loyaliteit van het kind t.o.v. zijn ouders. Hoe voelt het voor het kind om te praten over wat er thuis niet goed gaat? Bespreek dat houden van je ouders en bang of verdrietig worden door wat er niet goed gaat naast elkaar kunnen bestaan. Vertel dat er meer kinderen zijn voor wie dat soms lastig of verwarrend is.
- Geef ook aandacht aan wat er wél goed gaat. In bijna geen enkel gezin is het altijd ellende. Geef dus ook de ruimte om te praten over de goeie en de leuke dingen in het gezin!
Het is soms moeilijk balanceren, omdat het uitspreken van de norm nu eenmaal kan ‘aanschuren’ tegen een oordeel over de ouders. Maar als je wilt dat kinderen begrijpen waarom bepaalde stappen nodig zijn, dan zul je dit eerlijk moeten bespreken.
Dat is echter geen vrijbrief voor het uitspreken van je eigen (negatieve) oordeel over de ouders. Als je ouders (en kinderen) eenmaal hebt ‘afgekeurd’, is het voor alle partijen veel moeilijker om samen te blijven werken aan verbetering.
Meer lezen over hoe je kinderen betrekt bij het proces en de besluitvorming? In hoofdstuk 9 van het Praktijkboek praten met kinderen over kindermishandeling staan deze en andere tips verder uitgewerkt.
