In de 12 jaar die ik bij de Kindertelefoon werkte, heb ik duizenden kinderen en jongeren gesproken. De anonimiteit bij de Kindertelefoon maakt de drempel voor kinderen relatief laag om te vertellen wat ze op hun hart hebben. Gesprekken gingen dan ook regelmatig over situaties van kindermishandeling. Hoe uiteenlopend de inhoud ook was, toch kwamen in die gesprekken vaak dezelfde dingen terug:
Deze kinderen voelden zich alleen, niet gezien of gehoord en, als er al hulpverlening was, niet betrokken bij wat er allemaal gebeurde in en rondom het gezin. Soms hadden kinderen wel een gesprek gehad met een hulpverlener, maar was het bij dat ene gesprek gebleven. Soms waren er hulpverleners in het gezin, maar wist het kind niet precies wat die kwamen doen, want er werd alleen met de ouders gepraat.
Onder andere deze verhalen van kinderen hebben mijn motivatie vergroot om professionals te trainen in het praten met deze kinderen over wat ze meemaken. Bij de Kindertelefoon heb je slechts een eenmalig gesprek tot je beschikking (indien er méér nodig is, wordt het kind zorgvuldig verwezen). Jij als professional hebt meestal de kans om wel vervolg te geven aan een eerste gesprek. Daarom deze tips om contact te houden met het kind. Niet bedoeld om je tot vernieuwende inzichten te brengen, maar gewoon, om te doen!
- Laat non-verbaal merken dat je het kind ziet. Met een knipoog, blik van verstandhouding, boks, aai over bol (niet bij pubers ;-)), een onderonsje of even meespelen met waar het kind mee speelt, kun je laten merken dat het contact tussen jullie er is en dat het (nog steeds) oké is.
- Vraag hoe het nu is. Hoe is het afgelopen met je? Hoe heeft het kind vannacht geslapen? Zijn er nog ontwikkelingen sinds de vorige keer dat jullie elkaar spraken?
- Hou het kind op de hoogte. Informeer het over ontwikkelingen die hem aangaan en kom eerder gemaakte afspraken en beloftes na.
- Plan een volgend gesprek. Ga er af en toe opnieuw voor zitten. Niet elk gesprek hoeft even lang of intensief te zijn. Maar een vanzelfsprekende plek waar het kind zijn verhaal mag doen, is er lang niet altijd en kan een groot verschil maken.
- Maak elke keer als je het kind tegenkomt even contact. Vooral voor pubers kan het spannend zijn om jou weer te zien als ze de vorige keer hun verhaal hebben verteld. Ze vragen zich af of je je hun verhaal nog wel herinnert, of het je wel kan schelen hoe het met ze gaat of juist hoe je nu over hen zult denken, nu je dit allemaal weet.
Hoe zorg jij ervoor dat het niet blijft bij een eenmalig gesprek, waarvan het kind later misschien zegt: ‘Ik heb er nooit meer iets van teruggehoord’?
