In mijn dagelijks werk hou ik me bezig met het trainen van professionals in praten met kinderen over hun onveilige thuissituatie. Ik ben ervan overtuigd dat we kinderen pas echt goed kunnen helpen wanneer we ze structureel de ruimte geven om hun verhaal te doen, om hun mening te geven over dingen die er spelen en over wat er nodig is om hun situatie te verbeteren.
Dat betekent natuurlijk niet dat je de ouders links kunt laten liggen. Juist de ouders zijn nodig om toe te werken naar een veilige situatie voor alle gezinsleden. Dus, wanneer je met kinderen werkt en spreekt over hun thuissituatie, heb je daarbij ook met de ouders te maken. Daarom in dit blog tips voor praten met ouders.
Het kan spannend zijn om ouders te confronteren met jouw zorgen. Wat als ze boos of agressief zullen reageren? Wat als ze ontkennen? Wat als ze hun emotie zullen afreageren op het kind?
Wanneer je inschat dat een gesprek het gevaar voor het kind en/of voor jou kan vergroten, overleg dan altijd eerst met Veilig Thuis of de betrokken jeugdbeschermer. Soms is het nodig om eerst het kind in veiligheid te brengen, voordat je met ouders in gesprek gaat. In het overgrote deel van de gevallen is heel goed een gesprek mogelijk. Deze tips kunnen je daarbij helpen:
- Probeer je te verplaatsen in de ouder. Wanneer je vermoedt dat er ernstige dingen spelen, is het soms moeilijk om je oordeel opzij te zetten. Het kan helpen om je voorafgaand aan het gesprek te verplaatsen in de ouders. Hoe gaat het met ze? Waar hebben ze mee te dealen? Hoe zou het voor ze zijn om met jou in gesprek te gaan over wat er speelt?
- Ga naast ouder(s) staan in plaats van tegenover elkaar. Meestal gebeurt kindermishandeling niet intentioneel. Mensen hebben een verhaal, een achtergrond en verschillende problemen die kunnen meespelen waardoor ze doen wat ze doen. Wees benieuwd en toon belangstelling voor de situatie en beleving van de ouder(s). Eerder schreef ik dit blog over hoe je in gesprek gaat met ouders over het wel of niet toepassen van ‘de pedagogische tik’.
- Benoem concrete zorgen. Wanneer je bespreekbaar wilt maken wat er aan de hand is, is het van belang om zo zuiver mogelijk te communiceren. Benoem de concrete signalen waar je je zorgen om maakt. Laat interpretaties en oordelen achterwege.
- Blijf in contact, terwijl je duidelijk bent in je boodschap. Wanneer je moeilijke maatregelen aankondigt, zoals een melding bij Veilig Thuis of een advies dat je zult uitbrengen aan de kinderrechter, wees dan duidelijk over het wat en waarom. De zorg om het kind is daarbij altijd het uitgangspunt. Blijf daarbij contact maken met de ouders en geef ruimte voor hun reactie.
- Wanneer ouders ontkennen, haak dan niet af, vooral niet wanneer je ernstige mishandeling of verwaarlozing vermoedt. Maak gebruik van de methodiek van Signs of Safety of betrek er iemand bij die ervaring heeft met een dergelijke aanpak. Het gaat er niet om welke feiten er precies wel of niet kloppen, uiteindelijk gaat het allemaal om het garanderen van de veiligheid van het kind.
Op zoek naar meer handvatten voor gesprekken met ouders over (signalen van) kindermishandeling? Hoofdstuk 13 van het Praktijkboek praten met kinderen over kindermishandeling gaat helemaal over dit onderwerp.
