Vaak krijg ik vragen van professionals over het praten met jonge kinderen over kindermishandeling. Hoe doe je dat? Kan het wel? En belast je ze daarmee niet teveel? Mijn antwoord is: ja, het kan zeker!
Juist voor jonge kinderen geldt dat er vaak veel óver ze wordt gesproken en niet zo heel veel mét ze. Althans, niet over de nare dingen die ze meemaken. Terwijl juist jonge kinderen nog zo afhankelijk zijn van volwassenen om zich veilig te voelen en om te begrijpen wat er allemaal gebeurt.
Hierbij wat specifieke tips voor gesprekjes met jonge kinderen over hun onveilige thuissituatie, waarmee je ze de gelegenheid geeft om te vertellen wat hen bezighoudt en helpt begrijpen wat er speelt:
- Help het kind zijn verhaal te vertellen. Bij jonge kinderen zijn we geneigd meer gesloten vragen te stellen. Maar met die vragen stuur je het gesprek en krijgt het kind weinig kans te vertellen waar hij mee zit. Help het kind op gang door bijvoorbeeld de dag met hem door te nemen of te laten vertellen wat hij allemaal wel of niet leuk vindt aan de weekenden thuis.
- Wees sensitief. Jonge kinderen vinden het vaak nog moeilijk om woorden te geven aan hun behoeftes of emoties, maar ze voelen wel degelijk van alles. Wees dus alert op non-verbale signalen en geef woorden aan wat je ziet.
- Wissel praten en spelen af. Spelen kan spanning reduceren en geeft een meer ontspannen setting dan als je moet stilzitten en elkaar steeds moet aankijken. Bovendien kunnen jonge kinderen zich nog niet zo lang achter elkaar concentreren. In een eerder blog schreef ik hoe je spel kunt inzetten in je gesprek.
- Doseer. Zorg dat je lastige zaken kort en simpel uitlegt, hou geen lange monologen en prop niet méér in het gesprek dan een kind kan behappen. Het tempo waarop een jong kind informatie verwerkt ligt veel lager dan dat van jou. Rond een gesprek duidelijk en op tijd af.
- Hou rekening met de fantasie. In gesprek met een jong kind kunnen fantasie en werkelijkheid zich snel afwisselen. Dat betekent niet dat je alles wat een kind zegt met een korrel zout moet nemen. Als kinderen bijvoorbeeld détails vertellen over (vermoedelijk) seksueel misbruik, is dat altijd zorgelijk! Een kind kan alleen verzinnen wat het al kent. Of dat nu in werkelijkheid, een film of in een verhaal van een ander is gebeurd…
Meer tips voor praten met (hele) jonge kinderen vind je in dit blog. In het Praktijkboek praten met kinderen over kindermishandeling vind je een heel hoofdstuk over leeftijdsgericht communiceren.
