Voor jonge kinderen is het voeren van een gesprek best ingewikkeld. En als het gaat over nare gevoelens of heftige gebeurtenissen wordt het er meestal niet gemakkelijker op. Ook voor oudere kinderen kan het moeilijk zijn om in een voor volwassenen gebruikelijke setting te praten over wat hen bezighoudt.
Op een stoel zitten met iemand tegenover je die allerlei vragen stelt, kan erg onveilig voelen. Daarnaast kunnen kinderen zich vaak nog niet zo lang achter elkaar concentreren op een gesprek. Het kan goed werken om praten en spelen met elkaar te combineren. Doe dat wel zorgvuldig. Onderstaande tips kunnen je daarbij helpen:
- Stel vast wat de functie is van het gesprek. Bespreekbaar maken hoe het kind zich voelt of het onderzoeken van zorgelijke signalen is iets heel anders dan bijvoorbeeld het verwerken van gebeurtenissen tijdens een daarvoor bestemde behandeling. Hou je bij je taak en bij je leest!
- Stem de spelvorm af op het kind. Voor veel kinderen werkt beweging goed. Een stuk lopen of fietsen om een boodschap, samen een klusje doen of een balletje trappen kan de spanning doen zakken. Als je juist rust wilt creëren, kun je denken aan blokkentorens of Lego bouwen, kleien of een kleurplaat inkleuren. Ook zijn er natuurlijk diverse hulpmiddelen die je doelgericht kunt inzetten.
- Pas op met spel dat de fantasie aanspreekt. Spelen met poppen, verkleden en rollenspel zorgen ervoor dat het kind zijn verbeelding gaat gebruiken. Dan kan het extra moeilijk worden om fantasie en werkelijkheid uit elkaar te houden. Bij verwerking van gebeurtenissen hoeft dat helemaal niet erg te zijn, maar als het gaat om het verhelderen van signalen, wil je het verhaal zo zuiver mogelijk houden. Kies dus bewust of en hoe je tijdens het gesprek omgaat met de fantasie van het kind.
- Wissel spelen en praten af. Let daarbij goed op de signalen van het kind. Bij het ene kind kun je al spelend best een tijdje samen praten. Voor het andere kind is dat lastiger en zal de nadruk misschien meer liggen op het spelen, terwijl je af en toe eens een (open!) vraag stelt. Als het spel teveel concentratie vraagt, zoals een gezelschapsspelletje of een moeilijk behendigheidsspel, zal het vaak lastig zijn voor het kind om ook nog een gesprek te voeren. Kies dus voor een simpele activiteit, die je goed kunt doen tijdens of afwisselend met een gesprek.
- Stop als het genoeg is. Dat geldt zowel voor praten over beladen onderwerpen als voor (doorslaan in expressief of fysiek) spel. Hou het kind, zijn grenzen en eventueel oplopende spanning in de gaten en kom er gewoon een andere keer weer op terug. In zo’n geval kan stoppen met de inhoud van het gesprek en doorgaan met spel of bewegen een fijne manier zijn om tot rust te komen. Kinderen spelen natuurlijk niet voor niets!
Voor basisschoolkinderen die te maken krijgen met veiligheidsafspraken kan het Praatboek een fijn hulpmiddel zijn om op een laagdrempelige manier spelenderwijs in gesprek te gaan. Wat is jouw ervaring met het combineren van spelen en praten? En heb je al ervaring met het Praatboek? Ik ben benieuwd naar je reactie!
Dit blog is bijgewerkt in oktober 2022.
